Digitalisering
Deel deze pagina
Social media
Met ICT kunnen scholen het onderwijs verrijken. ICT kan ook ondersteunen bij complexe onderwijsvraagstukken, zoals werkdruk of het bieden van maatwerk. De keerzijde van de inzet van ICT is dat de privacy van leerlingen en leraren onder druk kan komen te staan. Bovendien kan het onderwijs kwetsbaar worden bij een te sterke afhankelijkheid van technologie. Samen moeten we daarom eisen stellen aan de technologie en aan de markt.
Aandacht voor cyberveiligheid en privacy neemt toe
Het afgelopen jaar zijn er meerdere cyberaanvallen op scholen geweest. Omdat er geen meldplicht is voor cyberaanvallen, is niet bekend hoeveel scholen dit zijn. Aan een meldplicht wordt op dit moment gewerkt.
Bestuurders uit het basis- en voortgezet onderwijs pleiten voor minimale normen voor cyberveiligheid en meer samenwerking in de sector om collectief de veiligheid te vergroten. Intussen groeit het aantal leden van het Netwerk IBP (Informatiebeveiliging en Privacy) sterk. Ook hieruit blijkt de toegenomen belangstelling en bewustwording in het onderwijs op dit gebied.
ICT in de klas: digitaal én papier
Er zijn grote verschillen in de behoeften en wensen van leraren als het gaat om leermiddelen. Bijna 43% van de leraren werkt het liefst met een methode en een zo breed mogelijk leermiddelenpakket. Een vrijwel even grote groep wil meer mogelijkheden om zelf vorm te geven aan het curriculum en werkt liever met licenties en keuzemogelijkheden.
Leraren willen graag een mix van digitale en papieren leermiddelen inzetten. 94% van de leraren gebruikt een combinatie van papieren en digitale leermiddelen. Het merendeel gebruikt meer papieren leermiddelen dan digitale.
Het gebruik van digitale leermiddelen neemt toe in de hogere groepen. In de onderbouw gebruikt 10% van de leraren vooral digitale leermiddelen. In de bovenbouw stijgt dat percentage naar 24%.
Afstandsonderwijs leidde tot meer waardering digitale leermiddelen
Een meerderheid van de leraren heeft door het afstandsonderwijs tijdens de coronacrisis de meerwaarde van digitale leermiddelen ervaren. Bijna een kwart zegt dat hun gedachten hierover niet veranderd zijn, terwijl een kleine groep juist de meerwaarde van papieren leermiddelen heeft ervaren.
Adaptiviteit gewenst, maar leraar blijft leidend
De meeste leraren willen dat digitale leermiddelen zich aanpassen aan het niveau van de leerling. Ze willen liever willen dat het niveau naar boven wordt aangepast dan naar beneden. Als het gaat om het geven van instructie zien leraren vooral een rol voor zichzelf.
Meer regie op leermiddelen
De groeiende digitalisering in het onderwijs maakt het onderwijs afhankelijker van technologie én van de bedrijven achter die technologie. Alleen door samen te werken kan het onderwijs, vanuit publieke waarden, sturing geven aan deze ontwikkelingen.
Samen met publieke partners, zoals de coöperatieve vereniging SIVON, werken we aan een sterkere vraagmacht vanuit het onderwijs en betere marktcondities. Zodat het onderwijs vanuit zijn eigen visie en waarden in gesprek kan gaan en eisen kan stellen aan technologie en aan de markt. De eerste prioriteit daarbij is de verbetering van de manier waarop het aanbod van digitale leermiddelen tot stand komt (de leermiddelenketen).
Ook de inhoud van leermiddelen verdient aandacht. In algemene zin lijken leraren tevreden over de kwaliteit van leermiddelen (CLU Leermiddelen Adviescentrum, 2021), maar bij doorvragen geven zij aan zich toch zorgen te maken over bijvoorbeeld de overdadige vormgeving, de gebrekkige kwaliteit van leerteksten of de kwaliteit van digitale en adaptieve leermiddelen.
Samenwerking in ICT-coöperatie SIVON
Voor schoolbesturen is het belangrijk om hun ICT werkend, betaalbaar én veilig te houden, zodat ze invulling kunnen geven aan hun onderwijsambities. Steeds meer schoolbesturen binnen het primair en voortgezet onderwijs bundelen hun krachten daarom in de ICT-coöperatie SIVON.
Samenwerking met andere schoolbesturen biedt verschillende voordelen. Schaarse expertise komt breder beschikbaar en het wiel hoeft niet steeds opnieuw uitgevonden te worden. Inkoop kan gezamenlijk gebeuren met kennis van zaken en door het grotere volume hebben scholen bovendien een goede onderhandelingspositie.
Door samen te werken met andere schoolbesturen kan SIVON namens de hele sector in gesprek gaan met leveranciers. Dit biedt onderhandelingsmogelijkheden die besturen individueel niet hebben. Een van de resultaten is bijvoorbeeld dat Google het gebruik van Google Workspace op scholen veiliger heeft gemaakt.
ICT-monitor in ontwikkeling
De PO-Raad werkt samen met de VO-raad en Kennisnet aan een breed inzetbare ICT-monitor voor het primair en voortgezet onderwijs. Deze monitor geeft vanaf 2023 een jaarlijks beeld van het gebruik van ICT in het onderwijs. In de monitor is aandacht voor informatiebeveiliging en privacy, de inzet van leermiddelen en deskundigheid van leraren.